پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

"تفکر"، کار ذهن است و به خودی خود اسلامی و غیر اسلامی ندارد؛ خداوند حکیم به آدمی برای شناخت، قوۀ عاقله موهبت نموده است که ابزارش مادی‌اش مغز می‌باشد. مغز، ذهن دارد و توهمات، تخیلات، تصورات و تفکرات، همه کار ذهن است، چه در اسلام و چه در غیر اسلام.

"فکر" یعنی: «کار ذهن روی معلومات، برای رسیدن و معلوم کردن مجهولات»؛ مانند حل مسائل ریاضی. حتی اگر بخواهید یک جرعه آب خنک بنوشید، فکر می‌کنید که این آب کجاست؟ چگونه باید به آن برسید؟ چگونه و چه مقدار باید بنوشید و ...؟ اینها همه مجهولاتی است که با کار ذهن روی معلومات پیشین شما، معلوم می‌شوند.

هیچ کسی نمی‌گوید: «کمی فکر کن و ببین که فلان چیز کجاست؟» چرا که هیچ معلومی در این گزینه وجود ندارد که فکر روی آن کار کند – هیچ کسی نمی‌پرسد: «چند ضرب در چند، چند می‌شود؟» چون هیچ معلومی در این پرسش وجود ندارد. بلکه می‌گویند: «ببین کلید برق و روشنایی این اتاق کجاست؟» یا حساب کن که «سه ضرب در شش چند می‌شود؟»

پس، آدمی روی معلومات فکر می‌کند و سپس جهت دستیابی به مقصود  و منظور، با تفکرش برنامه‌ریزی و اندازه‌گذاری (تقدیر) می‌نماید:

هدف

بنابراین، برای درست و خوب "فکر کردن"، هدف و موضوع مهم است؛ تفکر در مسائل حقیقی، مهم، ضروری، کمال‌افزا و نجات بخش، انسان را به رشد و کمال می‌رساند؛ و "تفکر" در امور باطل، ناحق، ظلم، گناه و جنایت، سبب هبوط، نزولِ مرتبه، فلاکت و هلاکت انسان می‌گردد.

در قرآن کریم، آیات بسیاری دربارۀ "تفکر" وجود دارد، و به تفکر خوب و مفید، و تفکر بد و مضرّ نیز تصریح نموده است؛ مانند فکر کردن به همین جهان مادی برای شناخت و راه‌یابی، و یا فکر کردن برای نقشه‌های شوم:

الف - «الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ» (آل عمران، 191)

- همانها كه خدا را در حال ايستاده و نشسته، و آن گاه كه بر پهلو خوابيده‌اند، ياد مى‌كنند؛ و در اسرار آفرينش آسمانها و زمين مى‌انديشند؛ (و مى گويند:) بار الها! اينها را بيهوده نيافريده‌اى! منزهى تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار!

ب - «إِنَّهُ فَكَّرَ وَقَدَّرَ * فَقُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ * ثُمَّ قُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ» (المدثر، 18 تا 20)

- او (براى مبارزه با قرآن) انديشه كرد و مطلب را آماده ساخت (نقشه کشید) * مرگ بر او باد! چگونه (براى مبارزه با حق) مطلب را آماده كرد (نقشه را اندازه‌گذاری کرد) * باز هم مرگ بر او، چگونه مطلب (و نقشۀ شيطانى خود را) آماده نمود!

معلومات (داده‌ها)

پس، "تفکر"، کار ذهن روی معلومات برای رسیدن و معلوم کردن مجهولات است، یعنی کار روی دانش‌ها و دانسته‌ها، برای رسیدن و دانستن ندانسته‌ها. لذا "فکر خوب و درست" و "فکر بد و نادرست"، به هدف و مقصود بستگی دارد.

اما، از آنجا که "تفکر" روی داشته‌ها و دانسته‌ها صورت می‌پذیرد، مهم است که آدمی اولاً دقت کند که منابع و مبانی دانش او کدام است؛ و ثانیاً تلاش نماید که سطح دانش حقیقی و درست خود را بالا ببرد.

به عنوان مثال:

●- اگر قصد و هدف کسی، فقط ارضای نیازهای مادی‌اش باشد، منبع و مبنای دانش او نیز فقط "هوای نفس" می‌گردد، مانند هر حیوان دیگری؛ و آن چه از بیرون کسب علم می‌کند نیز فقط در همین راستا می‌باشد. او هر چه بیشتر تلاش کند، بیشتر می‌آموزد که چگونه خوب بخورد، خوب بخوابد، خوب غریزۀ جنسی را ارضا کند، خوب شهرت یابد، خوب به ثروت برسد ...؛ و سپس به تناسب عُرضه و امکاناتش، برنامه‌ریزی می‌کند. یک نفر ساعت روز و شب و ارتفاع دیوار برای دزدی را اندازه‌گذاری می‌کند – دیگری روش‌های اختلاس را برنامه‌ریزی می‌کند و دیگری برای ظلم و جنایت علیه مردم، تفکر و برنامه‌ریزی می‌نماید.

●- اما اگر کسی رشد و اعتلای خودش و جامعه را در نظر داشته باشد، غایت رشد را که قُرب الی الله می‌باشد بشناسد و در پی آن باشد – به سلامتی و رشد روح خودش و دیگران اهمیت بدهد – عاقبت اندیش باشد – خیر حقیقی را طالب باشد و ...؛ او با استفاده از موهبت "عقل"، دو کتاب "خلقت و وحی" را مبنای مطالعاتی خود قرار می‌دهد، چرا که "عقل، به نور علم می‌بیند" و علم برای بشر نیز در دو کتاب خلقت و وحی تبیین شده است و منبع دیگری وجود ندارد.

نتیجه

نتیجه آن که درست و خوب فکر کردن، اولاً مستلزم شناخت درست است و ثانیاً مستلزم انتخاب "حیات معقول" و "حیات انسانی" می‌باشد؛ که فقط در شناخت و بندگی خالصانۀ خداوند سبحان و معادش و هدف گرفتن او محقق می‌گردد؛ وگرنه انسان به ناچار به بندگیِ غیر او کشانده می‌شود و از مسیر رشد و صراط مستقیم خارج می‌گردد و تفکراتش نیز به همان حیات مادی، نباتی و حیوانی‌اش مختصر و محدود می‌گردد!

●- در آموزه‌های اسلامی [قرآن مجید و حدیث]، مکرر تأکید شده که عالم هستی، از هیچ آفریده نشده، پوچ و برای بازی آفریده نشده، انسان بالقوه دارای استعداد جانشینی (نه جایگزینی) خداوند سبحان است، برای قرب او و رسیدن به این رشد، کمال و مقام آفریده شده است، پس باید خدا را بشناسد – معاد را بشناسد – حقایق عالَم هستی را بشناسد – دنیا و مواهبش را بشناسد – خودش را بشناسد – راهش را بشناسد – منافع و مضراتش را بشناسد – دوست و دشمن را بشناسد و ...، که همه مستلزم "تفکر درست" روی معلومات و داده‌های درست می‌باشد.

●- بی‌تردید، غفلت (بی‌توجهی) و بالتبع بی‌تقوایی، تکبر و محدود کردن توجهات به حیات مادی خود؛ جلوی درست فکر کردن را می‌گیرد؛ چه بسا دانش آدمی درست باشد، اما چون توجه و هدفش نادرست است، تفکراتش نیز نادرست باشد؛ چنان که ابلیس لعین نیز خداوند سبحان را می‌شناخت – تمامی دشمنان پیامبر اکرم و اهل بیت صلوات الله علیهم اجمعین، آنها را خوب می‌شناختند – دشمنان ما امروز، حقانیت ملت ایران را می‌شناسند ...؛ اما چون اهداف‌شان پلید است، تفکرات‌شان نیز پلید و خائنانه می‌گردد.

●- بنابر این، فقط "تقوای الهی"، یعنی محافظت از خود در جهت قرب به اوست که موانع برای درست و خوب فکردن را مرتفع می‌سازد؛ سبب مغفرت گناهانی که سد راه هستند می‌شود و به انسان در تشخیص، بصیرت می‌بخشد. چنان که فرمود:

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا وَيُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ» (الأنفال، 29)

- اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد، براى شما وسيله‌اى جهت جدا ساختن حق از باطل قرار مى‌دهد؛ (روشن بينى خاصّى كه در پرتو آن، حق را از باطل خواهيد شناخت؛) و گناهانتان را مى‌پوشاند؛ و شما را می‌آمرزد؛ و خداوند صاحب فضل و بخشش عظيم است.

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

راه و روش فکر کردن و درست فکر کردن از منظر دین اسلام را آموزش بدهید و این که چه کارهایی باید انجام گیرد و چه کارهایی باید انجام نگیرد تا فکر خطا نکند!

پاسخ (نشانی لینک):

https://www.x-shobhe.com/etc/11629.html

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون