- إله شما تنها الله است كه جز او إلهی نیست، و علم او همه چيز را فرا گرفته.
Tr) Sizin İlahınız yalnız Allah’tır. Ondan başka ilah yoktur. O her şeyi ilmi ile ihata etmiştir.
En) Your God is only Allah, there is no god but He He comprehends all things in (His) knowledge.
شرح بیشتر
در معنای «إله»، نظرات بسیاری مطرح کردهاند؛ در بیشتر برگردانها (ترجمهها)، تفاسیر و حتی کتب لغت عربی به عربی، إله را همان «معبود» معنا کردهاند، و این به خاطر نزدیکی شدید این دو اسم به هم میباشد؛ وگرنه «إله» و «معبود»، دو واژۀ عربی هستند و هر کدام معنای خود را دارند و در آیات گوناگونی به هر دو به صورت جداگانه اشاره شده است. در آیاتی اشاره دارد که «برخی إلهههای دیگری جز الله برگزیدهاند» و در آیاتی متذکر میگردد که «که برخی به غیر از الله را معبود قرار داده و بندگی میکنند».
برخی از مفسران عالیقدر گفتهاند: «بهترین معنا برای إله به فارسی، همان خدا میباشد»، درست هم هست، چرا که ما فقط به الله جلّ جلاله خدا میگوییم و مقصودمان از خدا فقط اوست؛ وگرنه، اسم خدا به لحاظ معنا، فقط به آن که هستیاش عین ذات اوست، پدیده نیست و ازلی است اشاره دارد.
همه توافق دارند که «إله» همان ریشۀ «الله» است که اسم خاص خداوند متعال است که فقط به او اختصاص دارد؛ الله اسم جامع است و تمامی اسماء را در بر دارد؛ چرا که اسم خاص واجب الوجود، هستی و کمال محض است.
●- اما، شرح بیشتر آن که «إله» یعنی: «پرستیدنی - قابل پرستش - آن که پرستش میشود» و فرق است بین آن که حقیقتاً قابل پرستش است و در زمین و آسمانها پرستش میشود، با کسی یا چیزی که مورد پرستش یک عده قرار گرفته است.
- و اوست كه در آسمان إله است و در زمين إله است و هموست سنجيده كار دانا.
پرستش را میتوان «وابستگی محض» معنا نمود که بندگی (عبادت) را به دنبال دارد؛ مثل این که کسی در ذهن، فکر، قلب و باور خود، کسی را مالک، حاکم، ربّ، رازق و صاحب اختیار محض و برآورندۀ نیازهایش بداند و کمال خودش را در جلب رضایت و خشنودی او ببیند!
امروزه این گرایشها، به مکتب مبدل شدهاند! کاپیتالیسم، به کسانی گفته میشود که سرمایهداری را اول و آخر و حاکم میدانند - به آنان که شهوت جنسی را مبنا قرار دادهاند و هر گونه موفقیت یا شکست را از چگونگی ارضای آن میدانند، فرویدیسم گفته میشود؛ و مکتب اومانیسم که امروزه جهانی شده و مبنای تفکر و باور نظامات سلطه نیز میباشد، «لذت و رفاه شخصی» را مبدأ، هدف و کمال انسان میداند!
پرستش، در فطرت نهادینه شده است و کسی نیست که هیچ پرستشی نداشته باشد؛ اما مردم نسبت به پرستش، در دستههای گوناگون قرار دارند:
مؤمنان، به غیر از «الله جلّ جلاله» را «إله» نمیدانند - برخی همچنان بتپرستی میکنند، مانند بسیاری از مردمان چین، ژاپن، هندوستان و ... - برخی دیگر، اگر چه به حسب ظاهر، کسی را «إله» ننامند، اما در واقعیت و عمل، به کسی یا چیزی یا قدرتی به غیر از خداوند سبحان، وابستگی محض پیدا میکنند و به اطاعت و بندگی او مشغول میشوند.
فرعون، هیچگاه ادعای خالقیت نکرد، اما گفت: «مَا عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَيْرِي - من به غیر از خودم، إلهی برای شما نمیشناسم» (القصص، 38)؛ یعنی همگان باید تماماً به من وابسته باشید و مرا اطاعت کنید و از من بخواهند! چنان که امروزه حاکمیت امریکا، با ادعای ابرقدرتی، همین را میگوید! و برخی دیگر که با ادعای روشنفکری، گمان میکنند هیچ کسی یا چیزی را نمیپرستند، هوای نفس خود را «إله» گرفته و آن را بندگی و اطاعت میکنند. «إله» قرار دادن هوای نفس و بندگیش، از همه شایعتر است و حتی گاه مسلمانان را نیز مبتلا میگرداند:
- آيا ديدی كسی را كه هوای نفس خويش را إله خود برگزيده است؟! آيا تو میتوانی او را هدايت كنی [و محافظت] ؟ يا به دفاع از او برخيزی؟!
●- حقیقت اسلام و مسلمانی و شعارش «لا إله الّا الله» میباشد و خداوند سبحان در آیات متعددی متذکر گردید که هیچ إلهی جز او یا با او وجود ندارد، إله شما تنها الله است که رحمان، رحیم، علیم، حکیم میباشد؛ کسی که تمامی اسمهای نیکو، یعنی اسمای کمالیه، به او اختصاص دارد.
بنابراین، انسان موحد، مؤمن و مسلمان، باید در هر موضعگیری، هر کاری و هر کلامی، دقت کند که «إله»اش کیست؟