پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

در گذشته به مراتب بدتر بود، اما توجه، تشخیص و امکانات شناخت و درمان نبود و البته فضای مجازی و امکان اطلاع‌رسانی گسترده، تبلیغ و ضد تبلیغ و فرافکنی هم نبود.

یک - برخی در این گله‌ها حق دارند و بسیاری نیز مترصند تا در تمامی ضعف‌ها، کاستی‌ها، عیب‌ها، ناهنجاری‌ها، بی‌فکری‌ها و تنبلی‌های خود، دیگران را به قصور و تقصیر متهم کنند! اینان، خود را پاک، منزه و مبرا از هر غیب و نقصی (سبحان) می‌دانند و همگان را جاهل و ظالم می‌بینند و حتی گاه قصورها، تقصیرها و غفلت‌های خود را متوجه خداوند سبحان می‌کنند و می‌گویند: «تو برای من چنین خواستی - یا چنین کردی و چنین نکردی»! چنان که ابلیس لعین، پس از نافرمانی و تمرد از روی تکبر و پس از ناکارآمدی توجیهات متکبرانه‌اش و صدور حکم اخراج از آن مقام ملکوتی، گفت: «رَبِّ بِمَا أَغْوَيْتَنِي - پروردگارا! حال که تو مرا فریب دادی و گمراه کردی ...» (الحجر، 39)

دو - متأسفانه در جامعۀ ما نیز به تقلید از غرب، این فرهنگ نادرست القا شده که برای هر نوع قصور، تقصیر، بزه و بزه‌کاری، دیگران را مقصر بشمارند! به عنوان مثال: اگر جوانی معتاد شد، می‌گویند: «امکانات و تفریح نداشت» - اگر دختری فراری و فاسد شد، می‌گویند: «خشونت پدر و مادر سبب گردید» - اگر کسی دزدی کرد، می‌گویند: «فقر و بی‌کاری سبب شد و دولت مسئول است» - اگر عده‌ای اینطور بدحجاب و شرم‌آور در خیابان‌ها چرخیدند، می‌گویند: «فرهنگ سازی، اطلاع رسانی و تبلیغ درستی از سوی علما و دولت انجام نپذیرفته است» و ... ! خلاصه در این ضدتبلیغ، همه مقصرند به غیر مقصر!

*- البته این توجیهات عوامفریبانه، اهداف سیاسی هم دارند! می‌خواهند القا کنند که اگر امریکا، انگلیس، فرانسه، اسرائیل و ...، مسلمان کُشی، بچه‌ کُشی، ظلم و جنایت می‌کنند، مقصر اصلی خود مسلمانان می‌باشند!

در هر حال این توجیهات، برای پاک کردن و خوب جلوه دادن ظالمان، خلافکاران، بزه‌کاران، تنبل‌ها ... و مقصر جلوه دادن تمام جامعۀ سالم می‌باشد!

سه - بیشتر مردمان جهان و نسل‌های جدید در جهان، دچار مشکلات خانوادگی، تربیتی و محیطی می‌باشند و اختصاصی به یک ملت یا یک قشر از آن ندارد. بالاخره نه تنها بافت و سطح فرهنگ خانوادگی - معلمان و مربیان مدرسه که وظیفۀ «آموزش و پرورش» با هم را بر عهده دارند - محیط زندگی، که حتی خیابان با خیابان متفاوت است - شرایط اقتصادی و ...، همه در تعلیم و تربیت مؤثر می‌باشند، بلکه هر فرد و جامعه‌ای، وارث موفقیت‌ها و شکست‌های گذشتگان و تاریخ خود می‌باشد.

*- اگر پادشاهان ما، به ظلم به ملت خود و خوشگذرانی نمی‌پرداختند، امروزه ایران از امریکا و کشورهای اروپایی نیز غنی‌تر و پیشرفته‌تر بود - اگر پادشان و حکومت‌ها در دوران قاجار و پهلوی، نزدیک به دو سوم از خاک این کشور را به بیگانگان نمی‌بخشیدند، امروزه کل منطقۀ قفقاز با ثروت‌هایش، کوه‌های آرارات و بخش بزرگی از خاک ترکیه، اروند و اطرافش، بخرین و بخشی از خاک افغانستان، متعلق به ایران بود، مردمانش ایرانی بودند و این ثروت عظیم، به نسل امروز می‌رسید - و اگر نوکر و وابسته به بیگانگان نبودند، کشور ما چند قرن به استعمار در نمی‌آمد و ثروت‌هایش چپاول نمی‌شد و ... .

●- اما، از تاریخ گذشتگان دور و نزدیک، باید درس و عبرت گرفت تا تکرار نشود؛ نباید ضعف‌ها و کاستی‌ها را شناخت و برطرف نمود؛ نه این که سبب افسردگی، ناامیدی، شکست‌های بیشتر شود و مستمسکی توجیهی برای کوتاهی‌های فرد و جامعه در امروز و فردا شود.

جهار - به رغم تأثیر فراوان ابتلائات موروثی (ژنتیکی)، پدر و مادر، محیط آموزشی، محیط کاری، محیط اجتماعی، دوستان دور و نزدیک، امکانات و لوازم رشد و ...؛ هیچ چیزی بر عقل، قلب، اختیار و انتخاب انسان غلبه ندارد، لذا علّت تامّه نمی‌باشد.

هنگام بعثت انبیای الهی و به ویژه حضر محمد صلوات الله علیه و آله، اکثریت قریب به اتفاق مردم، جاهل، ظالم، کافر، مشرک و فاسد بودند؛ اما به امّت‌هایی موفق، مؤمن، متقی، مجاهد و پیشرفته مبدل شدند؛ چنان که امروزه در هر سال، هزاران نفر در امریکا و کشورهای اروپایی، با آن انحطاط فرهنگی و معضلات شدید اقتصادی، به اسلام و قرآن مجید می‌گروند - و یا انقلاب اسلامی مردم ایران، آن هم در آن دوران و وضعیت ایران نابسامان ایران و جهان، خود بهترین نمونه می‌باشد.

پنج - حال فرض شود که پدر و مادر، گذشتگان و یا عوامل محیطی، مسبب اصلی ظلم‌ها، عقب‌افتادگی‌ها و حتی به قول شما اختلالات روحی و روانی بوده‌اند؛ خب، چه باید کرد؟! آیا می‌توان گذشتگان را از قبرها بیرون کشید و تربیت و یا مجازات نمود؟! آیا باید به جای قدر دانی و تشکر از تمامی زحمات والدین و انجام هر حرکت مثبتی، مرتب به پدر و مادر سرکوفت زد که شما مقصر بودید؟! یا باید به خاطر نقصان‌ها و انحرافات محیطی، با ناامیدی و افسردگی کامل، به سوی انحراف و هلاکت گام برداشت؟!

*- پس، باید عقل، شعور، علم، بصیرت و قوای ارزشمند اختیار و انتخاب را به کار گرفت، و با توکل به ربّ العالمین و امید قاطع به رحمت واسعۀ او، و با دیدن امکانات فراوان موجود و شرایط بسیار مثبت، عزم خود را جزم نمود و با همّت والا، به سوی رشد، اصلاح و پیشرفت گام برداشت.

«وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ» (العنکبوت، 69)

- و آنها كه در راه ما (با خلوص نيت) جهاد (تلاش دشمن‌ستیز) كنند، قطعاَ هدايت‌شان می‌نماییم و خداوند با نيكوكاران است.  

تکلیف

خداوند سبحان، علیم و حکیم، هیچ کسی را بیش از آن چه به او داده و آن چه در توانش هست، مکلف و موظف ننموده است:

«... لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا مَا آتَاهَا سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرًا» (الطلاق، 7)

- ... خدا هيچ كس را جز [به قدر] آنچه به او داده است تكليف نمى‌‏كند؛ خدا به زودى پس از دشوارى آسانى فراهم مى‌كند.

«لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ ...» (البقره، 286)

- خداوند هيچ كس را جز به قدر توانايى‏ اش تكليف نمى ‏كند؛ آنچه (از خوبى‏) به دست آورده به سود او، و آنچه (از بدى‏) به دست آورده به زيان اوست ... .

پس، او می‌داند که به بندگانش چه داده؟ ظرفیت و توان آنها چقدر است؟ در چه اموری اختیار داشته و در چه اموری نداشته؟ چگونه از نعمات الهی بهره برده و یا آنها را ضایع نموده است؟ تا چه میزان مقصر خودش است و تا چه میزان نیست؟ تا چه اندازه می‌توانسته و مکلف بوده که خودش و محیطش را تغییر دهد و تا چه اندازه نمی‌توانسته مؤثر باشد؟ کدام تکالیف مبتنی بر داده‌ها و توان‌ها برعهدۀ او بوده و انجام داده یا نداده، و کدام تکالیف بر عهدۀ او نبوده است و  ... . بنابراین، جای هیچ توجیهی برای غفلت‌ها، تنبلی‌ها و تقصیرها باقی نمی‌ماند.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال به دوستان توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

- فرض کنید که فردی در خانواده و محیطی پرورش یافته که در ترتبیت او کوتاهی یا ظلم کرده‌اند تا جایی که مبتلا به اختلال‌های روحی و ورانی نیز شده است! اکنون که متوجه شده، در مقابل وظایف گذشته و نسبت به آنان چه کند؟! چرا در گذشته آدم‌ها با این مشکلات کمتر رو به رو بوده‌اند و در زمان حال این اختلالات افزایش یافته است؟

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/shortanswer/12576.html

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون