پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه) :

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ 

اللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَةَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بنیها وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فیها بِعَدَدِ ما اَحاطَ بِه عِلْمُکَ - اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج. - صَلَّى اللَّهُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ

سلام دوستان؛

در تاریخ گذشته و معاصر جوامع بشری، حرکت‌های بسیاری را شاهد یا مطلع شدید که مقطعی و بی‌نتیجه ماندند و هم چنین تحرکات بسیاری را نظاره یا تجربه کرده‌اید که هم چنان ادامه دارند و ثمر بخشیده و می‌بخشند؛ و البته این حالت، برای هر تحرک شخصی افراد نیز صادق می‌باشد. برخی با هیجان شروع شده و زود هم به پایان می‌رسند، اثر کمی گذاشته یا کلاً بی اثر می‌گردند و یا بر عکس، تداوم یافته و اثرگذار می‌گردند.

بدیهی است که در نظام علیمانه، حکیمانه، قانونمند و منضبط عالم هستی، هیچ امری به صورت تصادفی یا شانسی رخ نمی‌دهد و حتماً هر معلولی، علتی دارد.

سه عامل:

سه عامل (علت) اصلی تداوم، پویایی و آثار مثبت در هر حرکت درستی، عبارتند از: "کیفیت، کمیّت و آگاهی بصیرانه نسبت به هدف و عمل".

مثال را از عبادت، با استناد به قرآن کریم بیان می‌دارم که ستون و مصداق بارزش همان "نماز" می‌باشد.

کیفیت:

کیفیت هر عبادتی، از جمله نماز، به "خلوص نیت: می‌باشد، چنان که فرمود:

« وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ » (البینة، 5)

ترجمه: و به آنها دستوری داده نشده بود جز اینکه خدا را بپرستند در حالی که دین خود را برای او خالص کنند و نماز را برپا دارند و زکات را بپردازند؛ و این است آیین مستقیم و پایدار!

و به ویژه در باره‌ی نماز، به رابطه‌ی مستقیم بین عبد و معبود تصریح نمود و فرمود که نماز را نه برای بهشت، نه از ترس جهنم، نه از روی عادت، نه برای خوشایند دیگران (چه رسد به ریا و فریب دیگران) ...، بلکه فقط برای «ذکر – یاد» من و ارتباط و اتصال با من اقامه کن:

« إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي » (طه، 14)

ترجمه: همانا، به درستی که من "الله" هستم، الهی جز من نیست، پس مرا بندگی (عبادت) کن و برای یاد من نماز برپا دارد.

کمیت:

کمیت نماز، به ظاهرش بر می‌گردد. به غیر از نمازهای یومیه و واجب، هر چه بیشتر نماز را اقامه کنی، بهتر. نوافل را اقامه کن، نماز شب را اقامه کن، برای خیرات پدر و مادر، برای حاجت، برای زیارت، برای استغفار و توبه، برای حمد و شکر و ...، اقامه‌ی نماز کن. البته اگر این نماز به جماعت اقامه شود (ولو دو نفر) چه بهتر – اگر به ده نفر رسید، دیگر ملائکه نیز نمی‌توانند قدر و ثواب آن را بنویسند و فقط خدا می‌داند که چه آثار و برکاتی برای دنیا و آخرت نمازگزاران به جماعت دارد و اگر تعداد بیشتر شد، به نحو احسن، مضاعف می‌گردد.

آگاهی بصیرانه:

اما عامل سوم، آگاهی بصیرانه است نسبت به چرایی (هدف) و آثار آن چه انسان انجام می‌دهد. به عنوان مثال: بفهمد که چرا و چگونه نماز ستون دین است و با این نمازش، دین او چقدر مستحکم شده است – چرا و چگونه نماز انسان را از زشتی و بدی (فحشا و منکر) باز می‌دارد، و نماز او چقدر برایش بازدارنده بوده است – و یا «نماز، معراج مؤمن است»، یعنی چه و چقدر به معراج رفته، چه دیده، چگونه بازگشته و با خود چه آورده است؟!

نماز در قرآن کریم:

از این رو، شاهدیم که در قرآن کریم، در مورد نماز به هر سه عامل (یا محور) تصریح شده است. از سویی می‌فرماید که از ویژگی‎های مؤمنان این است که در نماز خود خاشع هستند « الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ / المؤمنون، 2» (کیفیت) – از سویی دیگر به آنها دستور می‌دهد که اعتصام شما به حبل الله، جمعی باشد « وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا / آل‌عمران، 103» (کمیت) – و از سویی دیگر می‌فرماید که اهل ایمان، از این نماز و دستآوردهای آن، با پرهیز از لغو (کار یا سخن بیهوده)، زکات، عفت و رعایت امانت و عهد،  محافظت می‌کنند تا خودش و آثارش حبط نشده و از بین نرود « وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ / المؤمنون، 9» (آگاهی بصیرانه).

اربعین:

کیفیت: در تظاهرات بیش از بیست میلیونی اربعین حسینی علیه السلام، اولین عاملی که مشهود بود، همان "کیفیت" است، یعنی "خلوص نیت".

همان‌طور که نمازگزار، صبح با خلوص نیت برای نماز بلند می‌شود و نه برای متاع دنیا، نه تظاهر به دیگران ... و در گوشه‌ای رو به قبله ایستاده و نیت می‌کند: «دو رکعت نماز صبح می‌خوانم، قربة الی الله»؛ شرکت کنندگان در تظاهرات اربعین نیز نه برای متاع دنیا آمده بودند، نه برای ثواب ظاهری آخرت (مثل چندتا سیب و گلابی بیشتر، یا قصر فراخ‌تر)، بلکه همه در راه رضایت معبود، به عشق سیدالشهداء، امام حسین، خاندان و یاران شهید و اسیرش علیهم السلام، به راه افتادند.

کمیت: جمعیت کثیر و غیر قابل تصور بیست میلیونی یا بیشتر (که هر ساله بیشتر نیز خواهد شد)، خود گواه فراوانی در این حضور است، به ویژه آن که همه به دور از وطن، خانه و کاشانه، در جاده‌ای روان بودند و حکایت "مهاجرین و انصار" را به نمایش گذاشتند. نه کسی بی‌آب و تشنه ماند، و نه کسی بی‌خوراک و گرسنه، و نه کسی بی‌سر پناه برای ساعاتی استراحت در شب یا روز، مضافاً بر این که اگر ابراز خستگی می‌کردی، پاهایت را با محبت، مودت، احترام و از روی شوق و حتی با التماس، می‌مالیدند تا خستگی به در شود و به راهت ادامه دهی! و حضور زنان، مردان، کودکان، نوجوانان، جوانان از اقشار و ملیت‌های متفاوت، و طی مسیر بدون هیچ تعرضی، هم تجلی کیفیت بود و هم کمیت.

آگاهی و بصیرت:

نکته اینجاست. آگاهی و بصیرت چقدر بود؟ اگر چه سطح والای آن موج می‌زد و نورش را به جهان و جهانیان ساطع می‌کرد، اما آیا به حد لازم بود که به حد کافی باشد؟

بگذارید بسیار واضح و ملموس و واقع‌بینانه بنگیریم. مگر نه این است که معتقدیم ما در محضر خدا و خلیفه‌ی خدا هستیم، مگر در زیارت نمی‌گوییم: « اَشْهَدُ اَنَّكَ تَشْهَدُ مَقاميَ وَ تَسْمَعُ كَلامِي وَ تَرُّدُ سَلامي – من گواهی می‌دهم که شما جایگاه مرا می‌بینی، و صدای من را می‌شنوی و سلام مرا پاسخ می‌دهی »؟!

حال فرض بگیریم که توفیق دست داد و در کربلا و حرم، شخص امام حسین علیه السلام را دیدیم. عرض کردیم: «سلام ای امام من»، ایشان نیز پاسخ دادند: «علیک السلام، ای شیعه‌ب من»! سپس عرض نمودیم: «آقا، من خیلی شما را دوست دارم»، و ایشان فرمودند: «متشکرم، و محبت و مودت من به شما به مراتب بیشتر است، چنان که برای اصلاح و نجات شما، جان خود و عزیزانم را به میدان آوردم و آن چه از مصیبت‌ها شنیدید و می‌دانید و نشنیدید و نمی‌دانید را "قربة الی الله" تحمل کردم» - سپس عرض نمودیم: «آقا جان، من برای زیارت شما آمده‌ام» و ایشان بفرمایند: «خوش آمدی، و من نیز این زیارت تو را در دنیا و مقاطعی چون هنگام مرگ، ورود به قبر، برزخ و قیامت، به نحو نیکوتر پاسخ می‌دهم».

*- خب، در این نقطه، کار به پایان می‌رسد و اگر بپرسند: «همین؟ دیگر چه؟» و ما هیچ پاسخی نداشته باشیم، جز این که بگوییم: چند تا حاجت هم داریم که نزد خداوند منّان، به شما توسل می‌جوییم، نعمت و فرصت سوزی است و جای تأسف دارد.

پرسش‌های دیگر:

حال اگر امام بپرسند: خب، حالا که داعیه تشیع، محبت، مودت و عشق به ما را داری، زیارت عاشورا و اربعین می‌خوانی، « إِنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَکُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ » می‌گویی و خونخواهی ما را، در رکاب امام عصرت از خدا مسئلت می‌نمایی « أَنْ یَرْزُقَنِی طَلَبَ ثَارِکَ مَعَ إِمَامٍ مَنْصُورٍ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ‏»، بگو بدانم: امام زمانت را چقدر می‌شناسی؟ دوست و دشمنش را چقدر می‌شناسی؟ در راستای دوستی با دوستان او و دشمنی با دشمنانش چه کردی و می‌کنی؟ برای تعجیل در ظهور چه کرده‌ای و چه برنامه‌ای داری ...؟ چه خواهیم گفت؟!

امتحان:

هر ادعایی، امتحانی دارد، از جمله ادعای معرفت، عشق و ولایت پذیری.

امتحان معرفت، محبت و مودت به امیرالمؤمنین، فاطمة الزهراء، امام حسن، امام حسین و سایر امامان علیهم السلام، به محبت و مودت (بروز محبت در عمل)، به امام عصر، حضرت مهدی علیه السلام می‌باشد.

●- اگر علم، آگاهی و بصیرت مردم بالاتر رود، اهداف والاتری از این راهپیمایی و زیارت را قصد کنند، برای تجدید بیعت با امام زمان‌شان، در عرصه‌ی کربلا و در محضر سیدالشهداء علیه السلام، حرکت کنند، هدف و دعای حقیقی آنها، تعجیل در ظهور باشد و بالتبع در مسیر استجابت نیز حرکت نمایند، چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا جز تحقق خواسته‌ی آنان، از سوی خداوند مجیب، انتظار دیگری می‌رود؟!

تکلیف آگاهان:

خلوص نیت، کار شخصی است – شرکت در اجتماع نیز مبتنی بر اراده و کار شخصی است – اما بالا بردن سطح دانش و بینش، کار شخصی نیست، بلکه تکلیف، وظیفه و مسئولیت بزرگ آگاهان می‌باشد. حال خواه حوزوی باشند یا دانشگاهی - اهل وعظ و خطابه باشند، یا اهل قلم – منبر و تریبون داشته باشند، یا رسانه. این وظیفه‌ی آنان می‌باشد و باید کار کنند.

بدتر از یتیمی:

امام حسن عسکرى علیه السلام  در حدیث مفصلی که از پدرشان و ایشان نیز از پدران‌شان و آن حضرات هم از رسول اکرم صلى الله علیه وآله  نقل نموده‌اند مى فرماید :

«… و بدتر از این یتیمى (پدر از دست دادن)، حال آن یتمى است که از امامش جدا گشته و نتواند به حضور او برسد و نداند حکم آنچه از شرایع و احکام دینش دچارش مى گردد چیست؟! توجه کنید که هرکس از شیعیان ما، علوم ما را بداند و کسى که نسبت به شریعت ما جاهل و از دیدن ما محروم مانده است را هدایت نماید، یتیمى بر دامان نشانده است. آگاه باشید هرکس او را هدایت کند و شریعت ما را به او بیاموزد در رفیق اعلى با ما خواهد بود».

حضرت امام باقر علیه السلام:

اَلْعُلَماءُ فى اَنـْفُسِهِمْ خانَهٌ اِنْ کَـتَمُوا النَّصیحَهَ اِنْ رَاَوْا تائِها ضالاًّ لا یَهْدونَهُ اَوْ مَیِّتا لا یُحْیونَهُ فَبِئْسَ ما یَصْنَعونَ لاِنَّ اللّه‏ تَبارَکَ وَ تَعالى اَخَذَ عَلَیْهِمُ الْمیثاقَ فِى الْـکِتابِ اَنْ یَاْمُروا بِالْمَعْروفِ وَ بِما اُمِروا بِهِ وَ اَنْ یَنْهَوْا عَمّا نُهوا عَنْهُ وَ اَنْ یَتَعاوَنوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى وَ لا یَتَعاوَنوا عَلَى الاِثْمِ وَ الْعُدْوانِ؛ (کافى ، ج ۸ ، ص ۵۴، ح ۱۶)

ترجمه: اگر دانشمندان نصیحت را پنهان دارند، خیانت کرده‏ اند. اگر سرگشته گمراهى را دیدند و او راراهنمایى نکردند و یا (دل) مرده‏اى را زنده ننمودند، وه که چه کار زشتى کرده‌اند! چون خداوند تبارک و تعالى در کتاب از ایشان پیمان گرفته که به معروف و آنچه فرمان یافته‏‌اند فرمان دهند و از آنچه نهى شده‌اند نهى کنند و بر نیکوکارى و پرهیزکارى، یکدیگر را یارى کنند و در گناه و ستم یکدیگر را یارى نکنند.

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال به همراه نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

یادداشت: از نماز تا اربعین – تداوم، پویایی و ثمر بخشی هر حرکت درستی، در گرو سه عامل است.

http://www.x-shobhe.com/shobhe/8934.html

 

 

کلمات کلیدی:  یادداشت   نماز